De afgelopen dagen kwam in Berlijn een flink pak sneeuw naar beneden. ´t Is echter nog niet zo erg als precies 30 jaar geleden: tijdens de Wahnsinnswinter van 1987 kwam in delen van de DDR het leven bijna compleet tot stilstand.
Strenge winter op 12 januari 1987: Trabantjes, Wartburgs en een Ikaris-bus ploegen zich door de sneeuw. Foto uit het Bundesarchiv, nr 183-1978-0112-045
Vastgevroren bruinkool, gesloten scholen, kamertemperaturen van twaalf graden in Prenzlauerberg: de winter van 1987 was bar en boos, natuurlijk in heel Berlijn, maar vooral in Ost-Berlin, die Hauptstadt der DDR. Op 13 januari 1987, vandaag dus precies 30 jaar geleden, meette de meteorologische dienst van de DDR de laagste temperaturen in haar geschiedenis. In de Lausitz werd het niet warmer dan -30 graden, in Schönefeld (waar zich het internationale vliegveld voor de DDR bevond) bleef het bij -25 graden. Van 10 tot 16 januari dat jaar kwam op veel plaatsen het kwik niet boven de -20 graden!
Zwakke energieverzorging in de DDR
De ijskoude winter raakte de DDR op één van haar zwakste punten: de energieverzorging van het land. Veel mensen stookten op kolen, enkele van de grotere kolenmijnen hadden echter het probleem dat de bruinkolen, die een relatief hoog vochtgehalte hadden, aan elkaar vastvroren. Transportverbindingen raakten ondergesneeuwd, rivieren vroren dicht. Op het platteland in de DDR stak een stormachtige wind op, die tot sneeuwverwaaiingen van vier meter hoogte leidde. Ondanks de inzet van politie en de Nationale Volksarmee (NVA, het leger dus) viel in meer dan 200.000 woningen de verwarming uit.
Het beeld van Frederik de Grote, der Alte Fritz, op Unter den Linden
De stemming en de temperatuur daalden
Niet alleen de temperatuur, maar ook de stemming onder de DDR-burgers daalde tot een bedenkelijk niveau. Interessant: de partijleiding ging relatief open met de problemen om, voor een land waar kritiek normaal gesproken niet gewenst was. De redenen daarvoor: ten eerste waren de problemen zo groot en zo duidelijk voel- en zichtbaar, dat niemand ze kon ontkennen. Ten tweede kwamen de problemen `van buitenaf`: dergelijk lage temperaturen kon zelfs de communistische partijleiding niet verhinderen....
De barre winter van 1987 duurde tot half maart. Volgens sommigen was de openbaring van de zwakke toestand van de energieverzorging tijdens deze winter één van de spijkers aan de doodskist van de DDR. Inderdaad viel ruim twee jaar later de Muur...
De juridische faculteit van de Humboldt-universiteit op de Bebelplatz
Landklimaat in Berlijn
Laten we hopen dat de winter dit jaar niet tot half maart aanhoudt. In het algemeen ben ik erg tevreden over het klimaat in de Duitse hoofdstad: in de zomer een paar grader warmer, in de winter een paar graden kouder dan in Nederland. En vooral ook: duidelijk minder regen!
Afgelopen woensdag had ik tijd om even een rondje over het Museumeiland en een klein stukje Unter den Linden mee te pikken – daar komen volgende foto`s dan ook vandaan. Ziet er romantisch uit, toch? En er is nog meer sneeuw op komst!
De zogenaamde Neptunbrunnen tegenover het Rotes Rathaus vlakbij de Alexanderplatz
Marx en Engels hebben het koud....
De ingang van de Humboldt-universiteit aan Unter den Linden