Wel eens van Eisenhüttenstadt gehoord? Deze voormalige socialistische modelstad ligt aan de uiterste oostelijke grens van Duitsland, langs de rivier de Oder. Aan de overkant van het water ligt Polen. In Eisenhüttenstadt heb je het gevoel op een andere planeeet rond te lopen. In de jaren vijftig, de optimistische beginfase van de DDR, planden de communisten een grootschalige industrialisatie van het ´achterlijke` oosten van Duitsland. Voorwaarts, broeders! Destijds, toen de stad nog Stalinstadt heette, werden hier gigantsche staalovens gebouwd, ver weg van de kapitalistische vijand in het westen, en strategisch gelegen, nabij socialistisch broederland Polen en langs de rivier de Oder, handig voor de aan- en afvoer van staal.
Vandaag de dag heeft Eisenhüttenstadt het moeilijk. In de hoogovens, die door een Indische investeerder zijn overgenomen, werkt nog maar een klein deel van de vroegere arbeiders. Aangezien de staalindustrie verreweg de grootstre werkgever in de stad was, raakten massa`s mensen werkloos. In de jaren negentig en in het begin van het nieuwe millennium vertrokken daarom duizenden mensen uit de stad. Vele socialistische woonblokken kwamen compleet leeg te staan en gingen uiteindelijk tegen de vlakte.
Inmiddels lijkt Eisenhüttenstadt het dieptepunt te zijn gepasseerd. En de binnenstad kan zich zeker laten zien! De jaren vijftig-woningen zijn goed verzorgd, en gedeeltelijk met indrukwekkende socialistische muurschilderingen versierd. Hoogtepunt is ongetwijfeld het moziek-werk van de beroemde DDR-kunstenaar Walter Womacka, die overtuigd was van het communisme en die in het centrum van de stad op de muur van een flatgebouw een grote vredesduif heeft afgebeeld, naast vlaggen van verschillende communistische landen, zoals Polen, de USSR en de DDR.
Ook de bijna tempelachtige, classisistische architectuur van het Friedrich-Wolf-theater in de hoofdstraat is indrukwekkend, evenenals het raadhuis een eindje verderop. Helaas staat het nabijgelegen hotel Lunik al jarenlang leeg en vervalt steeds verder, hoewel het onder monumentenzorg valt.
Echte communisme-freaks mogen de Platz des Gedenkens niet overslaan, een klassiek plein met aan het eind de obligatorische obelisk inclusief ster, die aan de duizenden Sovjet-soldaten herinnert, die tijdens de Tweede Wereldoorlog hun leven verloren bij de bevrijding van Duitsland van de nazi`s.
Wie meer wil weten over deze fascinerende stad, kan terecht in het `Dokumentationszentrum für DDR-Alltagskultur`. Niet alleen de glas-in-lood-ramen met afbeeldingen uit het dagelijkse socialistische leven fascineren. Ook de permanente tentoonstelling over de verschillende fases van de DDR boeit. Momenteel is er bovendien een tijdelijke tentoonstelling met DDR-kunst te zien, met fascinerende beelden van vaak onbekende Oost-Duitse kunstenaars.
Eisenhüttenstadt is goed met de trein te bereiken vanaf Berlijn, in ruim een uur tijd. Ennuh, mocht je mij als gids willen meenemen, dan laat het me even weten! Een bezoek aan Eisenhüttenstadt is namelijk ook perfect te combineren met een fietstocht over de dijk langs de Oder, naar de locatie waar de Oder en de Neiße, beide grensrivieren, samenkomen. Op de terugweg fietsen we dan langs het indrukwekkende barokke klooster in Neuzelle, waar we de dag afsluiten in de kloosterbrouwerij. Proost en tot snel!
