Humboldt-Box – zó gaat het Berliner Schloss eruitzien

Nog twee jaar, dan wordt het Berliner Schloss voor het publiek geopend. In de Humboldt-Box op het Museumeiland kun je je gratis over de voortgang van het bouwproces informeren. Inclusief spectaculair uitzicht op de vroegere Lustgarten en Berliner Dom!

De Humboldt-Box is super-centraal gelegen, maar toch loop je er gemakkelijk aan voorbij. Tijdens mijn rondleidingen door Berlijn merk ik het vaak: praktisch niemand is er ooit geweest. Dat is jammer, want een bezoek aan de gratis tentoonstelling in dit opvallende, tijdelijke (en misschien ook wel lelijke) gebouw op het Museumeiland is absoluut de moeite waard. Maar goed, eerst even beginnen bij het begin, want waar gaat het ook al weer om....?

Het gaat om het Berliner Schloss! (Ook wel Stadtschloss genoemd). De eerst keer dat de stad Berlijn op papier genoemd werd, was in het jaar 1287. Dat jaar geldt dan ook als het geboortejaar van de Duitse hoofdstad. Vanaf het midden van de vijftiende eeuw (rond 1442) bouwden heersers langs de rivier de Spree een soort burcht, die zich steeds meer tot een soort kasteel (of: slot) ontwikkelde. De stad Berlijn heeft zich de afgelopen eeuwen rondom dit slot ontwikkeld. Vooral na de opkomst van de Hohenzollern, de Pruisische adelsfamilie, was het Berliner Schloss het middelpunt van de macht in Berlijn. Vanaf 1871 resideerde hier de Duitse keizer.

Blog Humboldtbox maquette orgineel

Zo zag het Berliner Schloss er ooit uit.....

Blog Humboldtbox maquette nieuw

.... en zo gaat het er binnenkort uitzien

Opgeblazen door de DDR-partijleiding

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het slotcomplex zwaar beschadigd. Het gebouw was min of meer een ruïne, maar het had, indien men dat had gewild, waarschijnlijk wel gerestaureerd, oftewel gered kunnen worden.

De communistische partijleiding in de DDR (het Berliner Schloss viel na de Tweede Wereldoorlog in het oostelijke deel van Berlijn) had daar echter geen trek in. Kastelen, paleizen, koningshuizen, dat was allemaal maar bourgeois en stond haaks op het communistische wereldbeeld. Daarom liet partijleider Walter Ulbricht vanaf september 1950 de resten van het toen ongeveer 500 jaar oude kasteelcomplex opblazen. BOEM!!! En weg was het slot....

Berliner Schloss opgeblazen

Eind 1950 werden de resten van het Berliner Schloss opgeblazen......

Palast der Republik DDR Volkskammer

... en daarvoor kwam in de jaren zeventig het Palast der Republik

Jaren-zeventig-bouw: Palast der Republik

De DDR-leiding had nieuwe plannen voor het centraal gelegen stuk grond in Oost-Berlijn. In de jaren zeventig verrees hier het Palast der Republik, een hoekig, typisch jaren-zeventig, van veel bruin rookglas voorzien complex, waar de tandeloze Volkskammer van de DDR (het zogenaamde parlement) haar plenaire zittingen hield en waar DDR-burgers uit konden gaan. Ja, het Palast der Republik was inderdaad echt een plek voor het ´gewone volk´. Veel DDR-burgers, zoals ook mijn schoonouders, werden in een bedrijfsbus voor een uitje naar de hoofdstad van de DDR gekard, waar dan in het Palast der Republik gegeten, gedanst en gekegeld kon worden. Best wel aardig allemaal. In de volksmond heette het gebouw trouwens ook wel Erich`s Lampenladen (de lampenwinkel van Erik), vernoemd naar partijleider Erich Honecker, vanwege de gigantische hoeveelheid kristallen lampen die in het Paleis hingen.

Na de val van De Muur werd het gebouw gesloten en begon de discussie over wat te doen met deze plek. Vooral West-Berlijners vonden het Palast der Republik foeilelijk en wilden dat het zo snel mogelijk gesloopt zou worden. Een deel van de DDR-burgers zei echter: Tsja, wat je er ook van vindt, het gebouw hoort wel bij onze geschiedenis, misschien moeten we het toch maar liever laten staan.... De discussie ging jarenlang heen en weer. Kunstenaars waren inmiddels begonnen het gebouw voor tentoonstellingen te gebruiken, er werden feesten georganiseerd, op een bepaald moment voeren in het ondergelopen keldergedeelte bootjes rond.... De `doodsteek` kwam, toen ontdekt werd dat er enorm veel asbest in het gebouw was verwerkt. Uiteindelijk werd het gebouw afgebroken; in 2008 was ook het Palast der Republik Geschichte.

Discussie tentoonstelling

Pruisisch militarisme

Inmiddels discussieerden de Berlijners hartstochtelijk over de vraag wat er dan nu met het perceel zou moeten gebeuren... Veel Duitsers droomden van een wederopstanding van het Berliner Schloss. Minstens net zo veel mensen waren daar echter faliekant op tegen. Waarom? Veel Duitsers associëren het Berliner Schloss met de Pruisische adel, waarbij Pruisische adel dan gelijkstaat met militarisme, grootheidswaanzin en allerlei andere onaangename uitwassen uit de Duitse geschiedenis. Dat is natuurlijk niet helemaal van de hand te wijzen....

Ornamenten adelaar barok

Afijn, om een hééél erg lang verhaal toch iets korter te maken: het Berliner Schloss komt terug! In 2013 werd de grondsteen voor de nieuwbouw gelegd, in 2019 moet het complex gereed zijn. Om de critici tegemoet te komen, hebben de architectecten (rondom de Italiaan Franco Stella) een aantal compromissen ingevoegd. Zo krijgt de oostelijke gevel van het Schloss, zeg maar de kant richting Alexanderplatz, een heel moderne uitstraling. Hier is nu al de naam van het nieuwe complex te lezen: het Humboldt-Forum, vernoemd naar de twee Berlijnse broers Alexander en Wilhelm von Humboldt, beiden geniale wetenschappers uit de achttiende en negentiende eeuw.

Behalve de moderne oostgevel bestaat een andere afwijking van het orginele, barokke gebouw uit de gedeeltelijke overdekking van de binnenplaatsen. Binnenin het gigantische complex komen meerdere musea voor niet-Europese kunst. En bovenop het Schloss komt een dakrestaurant, waarover het afgelopen jaar ook nog heftig gedebatteerd werd, volgens het motto in 1824 liepen er ook geen mensen op het dak.

Facade barok

Een deel van de barokke facade

Wederopbouw van het Schloss: goed, of niet?

Is het goed of niet goed dat het historische Schloss, in veranderde vorm, in het hart van de stad terugkeert? Hm, tsja, ik persoonlijk denk uiteindelijk van wel. Vooral het feit dat de stad Berlijn zich altijd vanuit dit gebied, rondom dit historische hart heeft ontwikkeld, vind ik een belangrijke reden om de plannen het voordeel van de twijfel te geven. Bovendien vind ik het positief dat de architecten geen 100 %-kopie van het vroegere Schloss ontworpen hebben, dat zou een beetje erg kitschig kunnen worden.

Er zijn meerdere Europese steden waar historische stadscentra na de complete verwoesting in de Tweede Wereldoorlog opnieuw zijn opgebouwd, zoals in Warschau, waar dit ook een succes is geworden.

Uitzicht op museumeiland Lustgarten Berliner Dom Altes Museum

Donaties zijn welkom

Afijn, ik zou zeggen: kom eens naar de Humboldt-Box. De entree is gratis, en binnen vind je op vijf (!) verdiepingen maquettes van de historische binnenstad van Berlijn en van de bouwplannen rondom het Schloss. In het weekend zijn er zelfs gratis rondleidingen. Bovendien lopen er meerdere zeer vriendelijke vrijwilligers rond die actief zijn voor de Förderverein Berliner Schloss, die je met veel enthousiasme kunnen uitleggen waarom het zo belangrijk is dat het Schloss terugkeert. Ze zullen je overigens ook vriendelijk wijzen op het feit dat de financiering van het gebouw nog niet helemaal rond is en dat donaties zeker gewaardeerd worden! Het geheel kost ongeveer 625 miljoen Euro....

Ik heb het al vaker geschreven: Berlijn is een behoorlijk arme stad. Daarom komt ongeveer een half miljard (inderdaad, 500 miljoen Euro dus) van de Bondsrepubliek Duitsland. De Duitse hoofdstad moet er immers representatief uitzien! Van de dan nog missende 125 miljoen Euro betaalt de stad Berlijn ongeveer 20 miljoen. En de rest.... komt uit donaties! Meteen bij de ingang van de Humboldt-Box zie je een teller waarop aangegeven staat hoeveel geld er nog mist (momenteel nog ongeveer 39 miljoen Euro.....). Wie weet heb je ook nog een paar Euro over?

Zo niet, dan kun je naar de vijfde verdieping (via de trappen of met de lift) om je zojuist bespaarde geld uit te geven in het café met schitterend uitzicht op de Lustgarten, inclusief Berliner Dom en het Altes Museum plus Unter den Linden.

Tja, ik zou zo zeggen: neem eens een kijkje! En laat me weten of je het een goed plan vindt, dat het Berliner Schloss terugkeert....

Groeten!

Jeroen

Bezoekersinformatie:

www.humboldt-box.com

Schloßplatz 5

U/S-Bahn Alexanderplatz, dan 10 minuten lopen of bus 100

Dagelijks geopend van 10:00 – 18:00 uur

Entree gratis, in het weekend gratis rondleidingen

Gratis openbaar toilet op eerste verdieping!

Humboldt-Box

Ingang

 

 

Geplaatst in Nieuws en getagd met , , , .

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *