Vijf maanden Stasi-verleden – Berlijnse staatssecretaris moet weg

De Berlijnse staatssecretaris Andrej Holm heeft ontslag moeten nemen vanwege zijn Stasi-verleden. Zijn baan aan de universiteit is hij ook kwijt. De omgang met de DDR-geschiedenis blijft een zeer gevoelig thema in de Duitse hoofdstad...

Eigenlijk had ik eerst een blog willen schrijven over R2G, de modieuze term voor het rood-rood-groene politieke experiment in Berlijn, dat nog geen twee maanden oud is. Een coalitie bestaande uit de SPD, Die Linke en B90/Die Grünen, zeg maar de Nederlandse equivalenten van de PvdA, de SP en Groenlinks, bestuurt sinds enkele maanden Berlijn. Een dergelijke politieke combinatie, dat is nog nooit eerder vertoond in Duitsland.

Veel Duitsers zijn erg sceptisch over R2G. Voor hen is de coalitie veel te links. Bovendien zijn veel Duitsers nog altijd principieel tegen samenwerking met Die Linke, de opvolgerpartij van de communistische staatspartij uit de DDR. Anderen vestigen juist grote hoop op deze coalitie, en zien hierin een toekomstmodel voor de parlementsverkiezingen in Duitsland in september dit jaar. R2G biedt namelijk een nieuwe machtsoptie voor de SPD, die lange tijd aangaf niet met Die Linke te willen coaleren op bondsniveau, waardoor haar opties voor regeringscoalities wel heel erg mager waren. Op Bundeslandniveau werken de partijen al jaren samen. Voor het eerst sluiten beide partijen nu ook op nationaal niveau samenwerking niet meer uit.

Stasi, Holm,

Een deel van het gigantische bureaucomplex aan de Magdalenenstraße in Oost-Berlijn, waar het Ministerium für Staatssicherheit (MfS), oftewel de Stasi, huisde

Ingehaald door de politieke realiteit

Tja, eigenlijk had ik dus eerst over R2G willen schrijven, maar in plaats van aandacht voor de links-progressieve politieke plannen van rood-rood-groen, wordt deze partijencombinatie nú al ingehaald door de politieke realiteit. Een realiteit, die R2G natuurlijk had kunnen zien aankomen.

Want de 46-jarige Andrej Holm, een weliswaar partijloze, maar links georienteerde wetenschapper die zich veel met gentrification bezighoudt, heeft nooit ontkend een –kort- Stasi-verleden te hebben. Het was sinds 2007 zelfs na te lezen op zijn Wikipedia-bijdrage. De vader van Holm werkte eveneens voor de Stasi. Hij schijnt zelfs de inspiratiebron te zijn geweest voor de hoofdpersoon in Das Leben der Anderen, de beroemde speelfilm van enkele jaren geleden, waarin een Stasi-officier een kunstenaarspaar bespioneert.

Je zou kunnen zeggen dat het een dappere zet was van Die Linke om Holm als Staatssecretaris voor Wonen in de Duitse hoofdstad voor te stellen. Het was een politiek uitroepteken van deze politieke partij: 27 jaar na de val van De Muur moet er eindelijk afstand en ruimte genoeg zijn in Duitsland om iemand, die op het moment dat hij in dienst trad bij de Stasi, pas achttien jaar was, en daar later openlijk voor uit kwam, te vergeven.

Holm

De inmiddels vertrokken 46-jarige Staatssecretaris voor Wonen, Andrej Holm. Foto uit Wikicommons, afkomstig van Heinrich Böll Stiftung

Onderzoek naar gentrification

Lang nog niet iedereen in Duitsland is echter al zo ver. Veel Duitsers, zowel uit Oost als West, zullen alles en iedereen die in het verleden ook maar iets met de Stasi te maken heeft gehad, tot het einde der dagen verdoemen en verder zoeken naar iets dat tégen je kan worden gebruikt. Dat is in het geval van Holm ook gebeurd. Met succes.

De 46-jarige Holm, die als stadssocioloog aan de gerenomeerde Humboldt-universiteit onderzoek doet naar gentrification (zeg maar sociale verdringing, ook een thema waar ik binnenkort nog op terugkom) heeft namelijk op het moment dat hij de de universiteit solliciteerde niet de gehele waarheid verteld, zo bleek onlangs.

Gentrification, RAW, Friedrichshain

Gentrification in volle glorie in Friedrichshain tegenover het RAW-terrein: nu nog een bouwruine, binnenkort luxe gerenoveerde appartementen

Geheugen in de steek gelaten

Toen Holm solliciteerde bij de Humboldt-universiteit, vulde hij op een formulier in dat hij alleen zijn diensttijd bij de Stasi had vervuld. Hij verzweeg echter dat hij zich in een contract voor zijn hele beroepsleven aan de inlichtingendienst van de DDR verbonden had. Z’n geheugen had hem in de steek gelaten, zei hij onlangs, toen hij hierover werd ondervraagd.

Velen geloven dit echter niet; het verschil tussen een dienstplichtige die bij de Stasi actief is en een officier in opleiding bij de Stasi is zó groot, dat vergeet je niet, aldus veel oudere Duitsers.

Start van R2G mislukt

Hoe dan ook, de discussie over Holm`s verleden nam de afgelopen weken steeds verder toe en overschaduwde alle andere politieke thema`s van R2G. Uiteindelijk zag Berlijn`s burgemeester Müller van de SPD zich gedwongen om Holm de laan uit te sturen. Deze besloot vervolgens zelf zijn biezen te pakken.

Het kwaad is echter al geschied. Eigenlijk had het nieuwe Berlijnse stadsbestuur zich willen bezighouden met vluchtelingenopvang, woningbouw voor laagverdieners en investeringen in fietspaden en openbaar vervoer. De frisse start voor het rood-rood-groene politieke project van R2G, met signaalwerking op Bundesebene, is echter gründlich versaut. Eens kijken hoe het verder gaat en hoeveel image-schade deze personeelskwestie heeft veroorzaakt.

Goed dat Holm weg is, of niet?

Wat vind je er zelf van? Is het begrijpelijk dat veel Berlijners nog steeds hun problemen hebben met mensen die voor de Stasi hebben gewerkt en is, alles bij elkaar afgewogen, het goed dat Andrej Holm vertrokken is? Of had hij moeten blijven? Ik hoor het graag!

Groeten,

Jeroen

Geplaatst in Nieuws en getagd met , , , .

2 reacties

  1. Hoi Jeroen, fijne site heb je! Als overjarige (we zijn denk ik generatiegenoten) student kunstgeschiedenis aan de HU heb ik de discussie over Holm zo’n beetje gevolgd.
    Er schijnt binnen de HU zelfs een regeling te zijn voor medewerkers met stasiverleden (moet ook wel, aan zo’n groot Ossi-instituut), maar die gaat wel uit van eerlijkheid. Juist die zogenaamde vergeetachtigheid van Holm, en z’n halsstarrige vasthouden aan dat verhaal, wordt hem door het college van bestuur kwalijk genomen. Ik kan me daar wel in vinden.
    Groeten, Robin

    • Hoi Robin, dank voor je reactie!

      Tja dat Stasi-verleden is natuurlijk een ENORM groot en complex thema, op een bepaald moment moet je bepaalde dingen echter ook kunnen vergeven vind ik. Dit thema had R2G natuurlijk kunnen zien aankomen en dan is het het beste als je óf voet bij stuk houdt, of er liever compleet niet aan begint. Eerst iemand als staatssecretaris in dienst nemen en dan bij (de te verwachten) tegenwind toch maar weer niet, is niet slim.

      En ja, aan de HU zijn al hele `zuiveringen´ doorgevoerd, ik ken ook nog iemand die daar niet meer door de beugel kon…

      Hartelijke groet!
      Jeroen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *